Om hier antwoord op te kunnen geven is het belangrijk te kijken hoe we smaak en geur waarnemen. Proeven doen we met onze mond, ruiken met onze neus. Klinkt logisch maar heb je je ooit gerealiseerd dat je maar vijf smaken kunt proeven en dat de rest door onze neus gedaan wordt? “Ik proef aardbeien” is dus onzin: Je proeft een mix van zoet en zuur en je ruíkt aardbei!

Vorm 

Zoals wel vaker lopen ze in de wijnwereld op dit vlak een stukje voor. De Oostenrijkse glazenproducent Riedel heeft veel onderzoek gedaan naar vorm van wijnglazen. Het is niet voor niets dat het champagneglas smal en hoog is, terwijl het syrahglas wijder is en meer een komvorm heeft. Omdat je neus het meeste werk doet is het belangrijk dat ook daar aroma’s terechtkomen. Een te smal kopje voor je koffie of thee is dus minder goed, omdat je neus er niet inpast. Aan de andere kant is een te brede kop ook niet handig, omdat de aroma’s dan over een te groot gebied ontsnappen waardoor je te weinig aroma in je neus krijgt.
 
Om de cremalaag van je espresso het beste intact te houden, kun je het beste kiezen voor een kopje met een ‘komvorm’, dus zonder hoeken. De espresso glijdt dan mooi in je kopje.
 
In Nederland hebben de meeste kopjes voor koffie of thee een oor. In Azië zie je dit zelden. De reden hiervoor is dat men daar graag direct ‘contact’ wil met het product: je kunt door het vasthouden van de kop immers goed voelen of de inhoud de juiste drinktemperatuur heeft of niet. Dubbelwandige glazen zal je hier dan ook niet tegenkomen. “Zonder oortje kun je het kopje niet vasthouden, wanneer het te heet is”, is er een veelgehoorde opmerking. En wanneer de inhoud zo heet is dat je het kopje niet vast kunt houden, dan is het ook ongezond om het te drinken.
 
Let er bij het uitkiezen van kop en schotel op dat ze goed op elkaar passen. Dit lijkt onbelangrijk totdat het kopje van de schotel schuift en op een plek terecht komt waar je niet blij van wordt. Wanneer je klein behuisd bent kan de stapelbaarheid van het servies ook een belangrijke factor zijn. 
 

Materiaal

Het materiaal waar ons kopje van gemaakt is, kan aroma’s aan koffie of thee toevoegen. Denk aan goedkope papieren of plastic bekertjes. Dit is ook de reden dat de betere papieren bekers een dunne, kunststof coating hebben. Poreuze materialen hebben een invloed op smaak: zij veranderen de smaak van met name thee. Of dit nu komt omdat er in klei meer imperfecties zitten waardoor er lucht in de thee komt en daarmee aroma’s naar boven komen, er bepaalde stofjes door de klei geabsorbeerd worden of dat er een andere oorzaak aan ten grondslag ligt is niet bekend, maar dat het invloed heeft staat als een paal boven water. Naast invloed op aroma heeft het materiaal van je kopje ook invloed op mondgevoel. Een styrofoam beker geeft een heel ander mondgevoel dan een kopje van porselein. Mondgevoel is zeer bepalend voor de manier waarop wij aroma’s ervaren. In glas kun je de inhoud goed zien. De kleur van de thee of de cremalaag van de koffie komen prachtig tot hun recht. Het is wel belangrijk om te controleren of het glas hittebestendig is. Warmte vasthouden kan met name voor espressokopjes belangrijk zijn: dertig milliliter koffie in een veel groter kopje maakt dat de inhoud snel afkoelt. Dik porselein en voorverwarmen met heet water zal het afkoelen vertragen. 

Kleur

Het oog drinkt eerst. Een waarheid als een koe. Koffie uit een mooi kopje smaakt beter dan uit een onaantrekkelijk kopje. Onderzoek heeft uitgewezen dat de kleur van ons kopje wel degelijk invloed heeft op de manier waarop wij smaak ervaren. Zo blijkt dat koffie uit een bruin kopje de ervaring geeft dat de koffie sterker is, een rood kopje het juist minder sterk doet lijken en gele en blauwe kopjes de je smaakbeleving zachter en zoeter maakt.

Neusmatch

Vorm, materiaal en zelfs de kleur mag dan een invloed hebben op de manier waarop wij ons kopje koffie of thee ervaren, persoonlijke smaak blijft natuurlijk erg belangrijk. Test een kopje voordat je een heel servies aanschaft. En je kunt natuurlijk voor ieder formaat neus een ander kopje kiezen!


Tekst Richard Schukkink. Illustratie Maren Bruin.

Richard Schukking geeft vanuit zijn bedrijf the International Tea & Coffee Academy (ITC) trainingen aan liefhebbers en professionals. Zijn voortdurende zoektocht naar kennis brengt hem naar alle koffie- en theeuithoeken op de wereld.
 
Bron koffieTcacao magazine – koffietcacao.nl